POMOC SPOŁECZNA
I. Co to jest pomoc społeczna?
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej (minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, wojewodowie) i samorządowej (marszałkowie województw, starostowie na poziomie powiatów oraz wójtowie, burmistrzowie (prezydenci miast) na poziomie gmin. Organy te realizując zadania pomocy społecznej współpracują, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie trudnym sytuacjom życiowym przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.
Pomoc społeczna polega w szczególności na:
• przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń,
• pracy socjalnej,
• prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
• analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
• rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy.
II. Jakie są powody udzielania pomocy osobom i rodzinie?
Pomocy społecznej na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, w szczególności z powodu:
• ubóstwa,
• sieroctwa,
• bezdomności,
• bezrobocia,
• niepełnosprawności,
• długotrwałej lub ciężkiej choroby,
• przemocy w rodzinie,
• potrzeby ochrony macierzyństwa,
• bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych,
• braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo - wychowawcze,
• trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy,
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego,
• alkoholizmu lub narkomanii,
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej,
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.
III. Rodzaje świadczeń.
Świadczenia pieniężne:
Zasiłek stały
Komu przysługuje:
• Pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (tj. 701 zł).
• Pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (tj. 528 zł na osobę).
Jaka wysokość:
• W przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnica między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby; jednak nie więcej niż 645 zł miesięcznie.
• W przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.
• Zasiłek stały nie może być niższy niż 30 zł miesięcznie; oraz nie wyższy niż 645 zł.
Zasiłek okresowy
Przysługuje w szczególności ze względu na:
1. Długotrwałą chorobę
2. Niepełnosprawność
3. Bezrobocie
4. Możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego.
Komu przysługuje:
• Osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (nie więcej niż 701 zł)
• Rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny (nie więcej niż 528 zł na osobę).
Jaka wysokość:
• W przypadku osoby samotnie gospodarującej oraz rodziny - 5O% różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej/rodziny a dochodem tej osoby/rodziny.
• Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie i wyższa niż 418 zł
w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.
Zasiłek celowy
Przysługuje w szczególności na:
- pokrycie części lub całości: zakupu żywności, leków, leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, kosztów pogrzebu.
Komu przysługuje:
• Osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (nie więcej niż 701 zł)
• Rodzinie, w której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny (nie więcej niż 528 zł na osobę)
• W szczególnie uzasadnionych przypadkach: osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może zostać przyznany:
- specjalny zasiłek celowy – nie podlegający zwrotowi, w wysokości nie przekraczającej kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny
- specjalny zasiłek celowy – pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową
• Osobie bezdomnej i innym osobom nie mającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne
• Osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej
Świadczenia niepieniężne:
• praca socjalna,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• składki na ubezpieczenie społeczne,
• pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
• sprawienie pogrzebu,
• poradnictwo specjalistyczne,
• interwencja kryzysowa,
• schronienie,
• posiłek,
• niezbędne ubranie,
• usługi opiekuńcze,
• specjalistyczne usługi opiekuńcze,
• pobyt i usługi w domu pomocy społecznej.
Usługi opiekuńcze:
Świadczone są dla osób samotnych, jak i osób w rodzinie, które z powodu wieku, choroby lub innych powodów wymagają pomocy innych osób, a są ich pozbawione. Szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi określa rada gminy w drodze uchwały.
Kierowanie do domu pomocy społecznej:
Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, nie mogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Decyzję o skierowaniu i odpłatności za pobyt wydaje organ gminy właściwy dla tej osoby.